Τι ακριβώς είναι το Contrast Echo
Το Contrast Echo (Υπερηχοκαρδιογραφία Αντίθεσης) είναι μία υπερηχογραφική τεχνική που εφαρμόζεται για αποσαφήνιση των ορίων του ενδοκαρδίου και για εκτίμηση σε αληθινό χρόνο της ενδοκαρδιακής και μυοκαρδιακής αιματικής ροής. Υπάρχουν 2 βασικοί τύποι υπερηχοκαρδιογραφίας αντίθεσης αναλόγως του ηχοαντιθετικού μέσου που χρησιμοποιείται: ανακινημένος φυσιολογικός ορός ή ειδικοί ηχοαντιθετικοί φαρμακευτικοί παράγοντες. Ο ανακινημένος φυσιολογικός ορός επιτυγχάνει απεικόνιση των δεξιών καρδιακών κοιλοτήτων και βοηθά καταλυτικά στην ανίχνευση επικοινωνιών από τα δεξιές προς τις αριστερές καρδιακές κοιλότητες (ιδίως σε παρουσία ανοιχτού ωοειδούς τρήματος). Οι ειδικοί ηχοαντιθετικοί παράγοντες έχουν την εγγενή ιδιότητα να διαπερνούν το πνευμονικό αγγειακό δίκτυο, με αποτέλεσμα την βελτιωμένη απεικόνιση των ορίων του ενδοκαρδίου της αριστεράς κοιλίας, που συνεπάγεται και την καλύτερη εκτίμηση των διαστάσεων και της κινητικότητος των τοιχωμάτων της κοιλίας. Επιπλέον, η υπερηχοκαρδιογραφία αντίθεσης μπορεί να βοηθήσει στην ενίσχυση και αποσαφήνιση των σημάτων Doppler, καθώς και στην εκτίμηση της μυοκαρδιακής αιμάτωσης.
Ενδείξεις για διενέργεια Contrast Echo
– Κλινικές εφαρμογές υπερηχοκαρδιογραφίας αντίθεσης με ανακινημένο ορό
1. Ανίχνευση επικοινωνιών—Η πρωταρχική χρήση του Contrast Echo ήταν η ανίχνευση επικοινωνιών από τις δεξιές προς τις αριστερές καρδιακές κοιλότητες. Οι φυσαλίδες του ανακινημένου ορού διατηρούνται αρκετά ώστε να απεικονιστούν οι δεξιές κοιλότητες (κόλπος και κοιλία), ενώ δεν δύνανται να διαπεράσουν το πνευμονικό αγγειακό δίκτυο και να φτάσουν στις αριστερές κοιλότητες, εκτός εάν υπάρχει ενδοκαρδιακώς ή εξωκαρδιακώς επικοινωνία
2. Ενίσχυση των σημάτων Doppler — Ο ανακινημένος ορός (αλλά και οι λοιποί παράγοντες ηχωαντίθεσης) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ενισχύουν τα σήματα Doppler στην τριγλώχινα βαλβίδα, ώστε να εκτιμηθεί καλύτερα η διατριγλωχινική ταχύτητα ροής του αίματος και, κατά συνέπεια, η συστολική πίεση της δεξιάς κοιλίας.
3. Διάγνωση εμμένουσας αριστεράς άνω κοίλης φλέβας — Η παρουσία εμμένουσας αριστεράς άνω κοίλης φλέβας μπορεί να τεθεί ως υποψία σε παρουσία διατεταμένου στεφανιαίου κόλπου με παράλληλη απουσία υψηλών πιέσεων στο δεξιό κόλπο (επειδή η απορροή της γίνεται απευθείας στον στεφανιαίο κόλπο και όχι στον δεξιό κόλπο). Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος είναι η ενδοφλέβια έγχυση ανακινημένου ορού στο αριστερό χέρι να οδηγεί σε απεικόνιση αρχικά του στεφανιαίου κόλπου και κατόπιν του δεξιού κόλπου, ενώ εάν η ενδοφλέβια έγχυση γίνει στο δεξί χέρι, η απεικόνιση γίνεται με την φυσιολογική ακολουθία (πρώτα ο δεξιός κόλπος και κατόπιν ο στεφανιαίος). Η παραμονή της αριστεράς άνω κοίλης φλέβας μπορεί σπανιότερα ακόμα να συνδυάζεται και από άλλες συγγενείς αγγειακές ανωμαλίες, όπως η απουσία της ανωνύμου φλεβός, η απουσία της δεξιάς άνω κοίλης φλέβας ή η απορροή της εμμένουσας αριστεράς άνω κοίλης φλέβας στον αριστερό κόλπο.
– Κλινικές εφαρμογές υπερηχοκαρδιογραφίας αντίθεσης με ηχοαντιθετικούς παράγοντες
1. Αποσαφήνιση του ενδοκαρδιακού ορίου—Οι δευτέρας γενεάς ηχοαντιθετικοί παράγοντες μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην απεικόνιση της κοιλότητος της αριστεράς κοιλίας και των ορίων του ενδοκαρδίου αυτής, ιδιαιτέρως, σύμφωνα με τα αμερικανικά κριτήρια του 2011, όταν >2 γειτονικά τμήμα των τοιχωμάτων της αριστεράς κοιλίας δεν απεικονίζονται ικανοποιητικά στο απλό υπερηχοκαρδιογράφημα.
2. Βελτίωση της απεικόνισης με την κλασσική υπερηχοκαρδιογραφία ηρεμίας—Σε 5-20% των ασθενών, οι υπερηχογραφικές εικόνες που λαμβάνονται στην ηρεμία δεν επιτρέπουν ποιοτικά την εκτίμηση της τμηματικής και συνολικής συστολικής λειτουργίας της αριστεράς κοιλίας. Έτσι, και σύμφωνα με τις αμερικανικές οδηγίες του 2008, το Contrast Echo πρέπει να εφαρμόζεται στις κάτωθι περιπτώσεις:
- Σε ασθενείς με δύσκολο ακουστικό παράθυρο και μη ικανοποιητικές εικόνες ηρεμίας, για βελτίωση της απεικόνισης του ενδοκαρδίου, για ακριβέστερη εκτίμηση της δομής και της λειτουργίας της αριστεράς κοιλίας, για εκτίμηση με μεγαλύτερη ακρίβεια του όγκου και του κλάσματος εξωθήσεως της αριστεράς κοιλίας και για ενίσχυση της σιγουριάς του εξεταστή στην ερμηνεία του υπερήχου που διεξάγει
- Σε ενδεχομένως όλους τους ασθενείς, ακόμα και σε αυτούς με ικανοποιητικές εικόνες ηρεμίας, για τους ίδιους λόγους που προαναφέρθηκαν
- Προς επιβεβαίωση ή αποκλεισμό της υπερηχοκαρδιογραφικής διάγνωσης σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, όπως η εντοπισμένη υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια κορυφής, το μη συμπαγές μυοκάρδιο, η παρουσία θρόμβου κορυφής και η διάγνωση μετεμφραγματικών επιπλοκών (π.χ. ανεύρυσμα, ψευδοανεύρυσμα, ρήξη μυοκαρδίου)
- Προς ανίχνευση και σωστή ταξινόμηση ενδοκαρδιακών μαζών, όπως είναι οι ενδοκοιλοτικοί όγκοι και θρόμβοι
- Σε ασθενείς που νοσηλεύονται σε μονάδες εντατικής θεραπείας, που λόγω κατάστασης, δεν έχουν ικανοποιητικές εικόνες ηρεμίας.
3. Κατά τη διενέργεια Stress Echo – Η χορήγηση παραγόντων ηχωαντίθεσης κατά τη διάρκεια της δυναμικής υπερηχοκαρδιογραφίας βοηθά σημαντικά στην αποσαφήνιση των ενδοκαρδιακών ορίων και την ευκολότερη και ακριβέστερη ανίχνευση των τμηματικών διαταραχών στην κινητικότητα των τοιχωμάτων της αριστεράς κοιλίας. Επιπλέον, με τη χρήση των παραγόντων αυτών μπορεί να απεικονιστεί και η αιμάτωση (φυσιολογική ή παθολογική) του μυοκαρδίου κατά τη διάρκεια της εξετάσεως του ασθενούς.
4. Ενίσχυση των σημάτων Doppler — Οι παράγοντες ηχωαντίθεσης διέρχονται από την πνευμονική μικροκυκλοφορία και εισέρχονται στις αριστερές καρδιακές κοιλότητες, οπότε μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ενισχυθούν τα σήματα Doppler στις αριστερές καρδιακές βαλβίδες (μιτροειδής και αορτική), ενώ μπορούν να βοηθήσουν και στην εκτίμηση της διαστολικής λειτουργίας της αριστεράς κοιλίας.
– Επιπλέον κλινικές εφαρμογές υπερηχοκαρδιογραφίας αντίθεσης
1. Κατά τη διάρκεια κατάλυσης του μεσοκοιλιακού διαφράγματος με αλκοόλη – Παρέχει πληροφορίες για την κατανομή αιμάτωσης του εκάστοτε αγγείου στην περιοχή του μεσοκοιλιακού διαφράγματος, ώστε να επιτευχθεί σωστότερα η επιλογή των αγγείων και να εξασφαλιστεί η επιτυχία της επεμβάσεως κατάλυσης.
2. Για την εκτίμηση της μυοκαρδιακής αιμάτωσης – Η αιμάτωση του μυοκαρδίου διαταράσσεται πιο πρώιμα στον ισχαιμικό καταρράκτη σε σχέση με την κινητικότητα των μυοκαρδιακών τοιχωμάτων, ενώ παραμένει διαταραγμένη και σε οποιαδήποτε μορφή ισχαιμικής νόσου της καρδιάς.
3. Στην εκτίμηση της μυοκαρδιακής βιωσιμότητoς – Η απεικόνιση αιμάτωσης (μέσω της παρουσίας του ηχοαντιθετικού μέσου στο μυοκάρδιο μετά την ενδοφλέβια χορήγησή του) διασφαλίζει τη βιωσιμότητα του μυοκαρδίου σε περιπτώσεις απόπληκτου ή χειμάζοντος μυοκαρδίου, ενώ η απώλεια αιμάτωσης προδίδει την παρουσία ουλής μυοκαρδίου.
4. Απεικόνιση της ενδοκοιλοτικής αιματικής ροής – Οι ηχοαντιθετικοί παράγοντες επιτυγχάνουν την απεικόνιση των δινών (vortices), που αποτελούν νεότερη παράμετρο για την εκτίμηση της μυοκαρδιακής λειτουργίας
5. Τοπική απελευθέρωση φαρμακευτικών ουσιών – Η ελεγχόμενη καταστροφή με υπερηχητικά κύματα μικροφυσαλίδων ηχοαντιθετικού μέσου, που δύνανται να μεταφέρουν εντός αυτών φαρμακευτικούς παράγοντες (π.χ. θρομβολυτικούς παράγοντες), επιτυγχάνει στοχευμένη απελευθέρωση της φαρμακευτικής ουσίας στην περιοχή που χρειάζεται.